Por: Laura Fontalba
El Movimiento Feminista de Bilbao se ha desplegado a ambos lados de la Ría, desde el Ayuntamiento hasta el puente La Salve con motivo del 25N, Día Internacional contra la Violencia Machista. Esta tarde, cuatro columnas han salido desde diferentes barrios de Bilbao para denunciar ante las instituciones que, en este contexto de pandemia, han dejado a las mujeres aún más «vulnerables» y «pobres».
En el manifiesto que ha sonado desde varios puntos del tramo de concentración, han denunciado la actual crisis y medidas establecidas por las instituciones que han acelerado y profundizado las múltiples violencias ejercidas sobre las mujeres. «En pocos meses, hemos retrocedido en derechos«, decían. La crisis sanitaria ha demostrado que la acumulación de riquezas está por encima de la vida de las personas, sobre todo de la vida de las mujeres. Por eso, este año, la denuncia se ha centrado en el apoyo a los servicios públicos: «son la llave para garantizar vidas dignas y libres para todas, vidas libres de violencia para las mujeres». El movimiento ha querido destacar la necesidad de reforzar los servicios sociales, las prestaciones públicas, la educación pública y la coeducación, así como garantizar un sistema de salud «público, universal y de calidad».
«El Covid nos confina, pero es el machismo el que nos encierra».
La situación de confinamiento domiciliario que vivimos hace unos meses, obligó a muchas mujeres y menores a encerrarse con sus agresores. El Movimiento Feminista se han encargado, durante muchos años, de poner el foco de las violencias machistas también fuera de casa, pero, la actual crisis sanitaria, les ha obligado a volver a poner el foco dentro de los hogares. Sin olvidar a las empleadas de hogar internas que han sido confinadas en sus puestos o despedidas de la noche a la mañana, sin recibir ayuda alguna.
El movimiento ha manifestado que el racismo institucional también se ha visto fortalecido. Principalmente por la Ley de Extranjería que ha creado una doble inseguridad: en las calles, por las redadas; y a nivel administrativo, por las trabas al gestionar los papeles.
Los servicios que eran esenciales, sobre todo los de mujeres, también se han visto sometidos a una gran carga de trabajo, medidas mínimas de seguridad y una enorme presión. Pero el movimiento ha puesto de manifiesto que, además, en los que no se consideran esenciales, se ha dado una gran destrucción de empleos, muchos de ellos feminizados: «¿Quién es quien se acoge a reducciones de jornada por las cuarentenas de menores o mayores?, ¿a quién se le reduce el sueldo?, ¿quién desaparece del ámbito público por el teletrabajo?»
El Movimiento Feministas de Bilbao tiene claro que son las instituciones y políticas feministas las únicas que pueden reinvertir esta situación. En la actual situación, las vecinas de pueblos y barrios han demostrado su solidaridad para ayudarse y cuidarse entre unas y otras. Con la experiencia, desde el Movimiento Feminista han percibido una necesidad «constante» de implicación de los servicios públicos: «la necesidad de los servicios públicos».
«Nuestra lucha también es esencial y no puede esperar a que la situación se calme. Ahora es cuando están pasando cosas, ahora es el momento de dar respuestas», han declarado.
Azaroak 25- komunikatu zirriborroa
Pandemia berriek ez ditzatela zaharrak ezkutatu. Pandemiak eragindako krisiak eta instituzioek hartutako neurriek aspalditik datozen emakumeon kontrako indarkeria anitzak bizkortu eta sakondu egin dituzte. Bestela esanda, krisiak agerian utzi du gure jendartearen erdigunean jarduera ekonomikoa dagoela, ez bizitzak, eta are gutxiago, emakumeon* bizitzak. Hilabete gutxitan, urteetan zehar borrokatutako eskubideetan atzera egin dugu.
Alarma Egoera eta konfinamendua generoari dagokionez itsu hartutako neurriak izan dira. Ehunka emakume eta haur euren erasotzaileekin giltzapetuta egon dira. Giltzapetuta eta erasotzailea ez zen beste inorekin harremantzeko aukerarik gabe. Azken urteotan mugimendu feministak indarkeria matxistaren iruditegia zabaldu eta batez ere etxeetatik kanpo ematen ari zela ikustarazteko lan handia egin behar izan badugu ere, hilabeteotan etxeetan jarri behar izan dugu fokua atzera ere. Covid-ak konfinatuko gaitu, baina matxismoa da giltzapetzen gaituena.
Baina emakumeon aurkako indarkeria ez da horretara mugatu, indarkeria ekonomikoa izugarria izaten ari da. Barneko etxeko langile asko euren lanpostuan konfinatu dituzte. Edo goizetik gauera kalean utzi. Edo langabezian, oraindik kobratu ez dituzten diru-laguntza famatuak noiz kobratuko zain. Indarkeria instituzionala ere indartu egin da: Atzerritartasun legeak emakume migratuentzako ziurgabetasuna bikoitza izatea eragin du, bai kalean, polizia-sarekaden gorakada medio, baita administratiboki ere, paperak kudeatzeko traba gehiago izan dituzte eta.
Esentzialak ziren zerbitzu horietan ere, emakumeak aritu gara, lan kargaz lepo, gutxieneko segurtasun neurriak bermatu gabe, tentsio izugarripean… Txaloak jaso zein eman ditugu, baina txaloek ez dituzte inbertsio publikoak eta lan baldintza duinak ekarri. Bizitza sostengatzeko ezinbestekoak diren sektore hauetan, egoera berean jarraitzen dugu, eta badirudi norabide berean goazela.
Esentzialak ez omen diren horietan, berriz, enplegu suntsiketa handia ematen ari da, besteak beste, sektore feminizatuetan. Emakumeok lan merkatuan atzera egiten gabiltza. Nor da seme-alaba edo etxeko nagusien berrogeialdiak direla eta lanean murrizketak hartzen dabilena? Noren soldata ari da murrizten? Zein da telelanean eremu publikotik desagertzen ari dena? Zaintza-zama laguntzen duten zerbitzuak ixten joan ahala, karga horiek familiako emakumeengana itzuli dira. Berriro ere, Covidak konfinatzen gaitu, baina matxismoak etxean giltzapetzen.
Behin-behinean, etxe kaleratzeak eta argi mozketak debekatu ziren. Baina dagoeneko, Bilbon nora joan ez duten hainbat emakume bota nahi izan dituzte euren etxeetatik, beste hainbat dira arrisku horri aurre egiten dabiltzanak. Pandemian bakarrik dira zilegi horrelako neurriak?
Guzti hori emakumeon kontrako indarkeria da. Benetako instituzio eta politika feministak bagenitu, asko egin genezake egoera iraultzeko. Azken urteetan, azaroaren 25ean Euskal Herriko Mugimendu Feministak instituzioek jendarte matxistaren birprodukzioan jokatzen zuten papera salatu dugu. Pandemian zehar ere, instituzio hauek emakumeoi huts egin digute.
Ez ordea komunitateak. Herriz herri eta auzoz auzo, milaka herritar antolatu gara auzokideen artean elkar lagundu eta zaintzeko. Esperientzia hauetan zehar, etengabe sumatu dugu zerbitzu publikoen inplikazio beharra, baliabide publikoen ezinbestekotasuna.
Aurten ere, instituzioak salatu nahi ditugu, euren itsutasunean egoera honen aurrean are babesgabeago utzi gaituztelako, are gehiago pobretu gaituztelako. Baina, testuinguru honetan, inoiz baino gehiago, zerbitzu publikoak babestu eta zerbitzu publikoetan inbertitu behar dela aldarrikatu nahi dugu: zerbitzu publikoak dira denontzako bizitza duin eta askeak, emakumeontzako indarkeriarik gabeko bizitzak, bermatzeko giltza. Publikoa murriztea eta pribatizatzea, indarkeria matxistan inbertitzea da.
Zerbitzu publikoek funtsezko zeregina dute indarkeria matxista identifikatu, erreparatu eta desagerrarazteko. Horregatik, zerbitzu publikoak defendatzeaz ari garenean, gizarte-zerbitzuak indartzeaz eta prestazio publikoak areagotzeaz ari gara, hezkuntza publikoan eta hezkidetzan inbertitzeaz, eta osasun-sistema publiko, unibertsal eta kalitatezkoa bermatzeaz.
Testuinguru pandemikoa konplexua izanda ere, ezinbestekoa da feministok gure aldarrikapenak entzunarazteko zirrikitu eta moldeak topatzea: gure borroka ere esentziala da eta ezin du egoera baretu arte itxaron. Orain ari dira gauzak gertatzen, orain da erantzunak emateko unea. Horregatik, indarkeria matxistaren aurrean, zerbitzu publikoak indartu!
Gora borroka feminista!
