Por: Laura Fontalba @ladylauura
Beste Bi, la plataforma por la inclusión residencial y a favor de las personas sin hogar, se ha sumado hoy a la campaña de sensibilización sobre la realidad de las personas sin hogar: «con el objetivo de reclamar la atención de la sociedad como colectividad responsable de construir y tejer un modelo de sociedad cohesionado, sostenible e inclusivo para toda la población».
Aunque, desde el artículo 25.1 de la Declaración Universal de los Derechos Humanos de 1948, las Naciones Unidas reconociesen el derecho a la vivienda adecuada como un derecho humano, los últimos datos recogidos en el País Vasco señalan que, en el territorio, más de 2.000 personas no tienen hogar. La Covid-19 ha supuesto un agravante para la realidad social: fragilidad y vulnerabilidad que han incrementado los niveles de pobreza y desigualdad. Leilani Farha, Relatora de la Naciones Unidas para una vivienda adecuada, relató que la vivienda se ha convertido en la primera línea de defensa frente al coronavirus. La crisis sanitaria se ha sucedido con medidas poco realistas, pues como Beste Bi denuncia: el aumento de la higiene, quedarse en casa o mantener la distancia social no es posible para las personas sin hogar.
«La esperanza de vida de las personas sin hogar está entre 42-52 años (…), 30 años menos que la población en general», Estrategia Nacional Integral para personas sin hogar 2015-2030
A causa de todo ello, se solicita y reclama: a la ciudadanía, no olvidar que el sinhogarismo se trata de una vulneración de derechos; a las entidades sociales, que se continúen impulsando espacios en coordinación y trabajo en red; a los medios de comunicación, sensibilización en las informaciones; y a las administraciones públicas, «una coordinación interinstitucional efectiva que aproveche la estrategia global para erradicar el sinhogarismo en Euskadi».
En este último, también se ha puntualizado: prestar especial atención y sensibilización a la situación de vulnerabilidad de las mujeres, comprometer a la Administración Vasca a una Estrategia Global con un presupuesto que permita desarrollar las actuaciones, así como garantizar el acceso de derechos a todas las personas. Además de la necesidad de desarrollar de forma efectiva la cartera de servicios sociales adaptada a la crisis de la Covid-19, y medidas para garantizar el derecho a una vivienda digna con políticas adaptadas a todas las personas.
Nazio Batuek giza eskubide gisa aitortu dute etxebizitza egokirako eskubidea, 1948ko Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalaren 25.1 artikuluan: «Pertsona orok du bizi-maila egokirako eskubidea, bere familiari osasuna eta ongizatea ziurtatzeko, eta, bereziki, elikadura, jantziak, etxebizitza, mediku-Iaguntza eta beharrezko gizarte-zerbitzuak bermatzeko; Aseguruak langabeziagatik, gaixotasunagatik, baliaezintasunagatik, alarguntasunagatik, zahartzaroagatik edo bizirauteko baliabideak galtzen dituzten beste kasu batzuengatik»:
Hala ere, gure lurraldean jasotako azken datuen arabera:
- Euskadin 2.000 pertsonak baino gehiagok ez dute etxerik.
- 2018an, 2.979 pertsona artatu ziren egunero, batez beste, EAEko gizarte-zerbitzuen sarean etxerik gabeko pertsonei emandako arretan.
- Horietatik, 722 inguru bizitegi-bazterketa Iarriagoa zuten «etxerik gabeko pertsonak» ziren, 63 emakumeak.
- 2018ko urriko zenbaketan, EAEn 435 pertsona aurkitu ziren kalean lo egiten; horietatik 27 emakumeak ziren.
COVID19aren ondorioz sortutako egoerak mapa historiko berri batean birkokatu gaitu, gizarte osoarentzat askoz ahulagoa den errealitate bat azaleratuz. Izan ere, egungo pandemia-egoerak pobrezia-mailak eta desberdintasun sozialak areagotuko direla iragartzen du, eta, ziurrenik, 2008ko krisialdikoak gaindituko ditu.
Errealitate horretatik eta etxebizitza- eta bizitoki-krisi handiagoa dakarren larrialdi ekonomiko eta sozialeko testuinguru honetan, gaur egun etxerik gabeko pertsonen errealitateari buruzko sentsibilizazio-kanpainarekin bat egiten dugu, gizartearen arreta eskatzeko, biztanleria guztiarentzako gizarte-eredu kohesionatua, iraunkorra eta inklusiboa eraikitzeko eta ehuntzeko ardura duen kolektibitate gisa.
Etxebizitza egoki baterako Nazio Batuen Errelatorearen (Leilani Farha) arabera, «Etxebizitza koronabirusaren aurkako lehen defentsa-lerro bihurtu da»; baina, pandemiari dagokionez, herritarrei zuzendutako neurri asko, hala nola higienea handitzea, etxean geratzea edo urruntze sozial zorrotza, ez dira errealistak edo posibleak kalean bizi diren pertsonentzat edo horretarako Ieku egokirik ez dutenentzat. Eta 2015-2030 aldirako etxerik gabeko pertsonentzako Estrategia Nazional Integralerako egindako azterlanean jada honako hau jasotzen zen: «Etxerik gabeko pertsonen bizi-itxaropena 42-52 urte artekoa da, biztanleria orokorra baino 30 urte gutxiago». ETXERIK EZ IZATEAK BIZITZA LABURTZEN DU. Horregatik, etxerik gabeko pertsonek bizi duten egoerari aurrea hartzeko eta «nahikoa da!» esateko, honako hau eskatzen dugu:
- Herritarrei: EZ DEZATELA AHAZTU etxegabetasuna beti eskubideen urraketa dela eta konponbidea duela.
- Gizarte-erakundeei: koordinaziorako eta sareko lanerako espazioak SUSTATZEN JARRAITZEA, etxegabetasuna prebenitzeko egoerei erantzun egokiak eta eraginkorrak emateko.
- Komunikabideei: etxerik gabeko pertsonen errealitateari buruzko informazio sentikor eta ez-estereotipatua eskatzen diegu
- Herri-administrazioei erakunde arteko koordinazio eraginkorra ESKATZEN DIEGU, Euskadin etxegabetasuna desagerrarazteko estrategia globala aprobetxatzeko, pandemiak jada etxerik Babe zeuden biztanleengan eta osasun-krisia amaitu ondoren etorriko diren egoera guztietan eragiten dituen ondorioak arintzeko neurrien katalizatzaile gisa:
- Arreta eta sentsibilitate berezia eskainiz emakumeen kalteberatasun-egoerari;
- Euskal Administrazio osoa konprometituz norabide bereko politikak dituen Estrategia Global batean. Bada, aurrekontua emango zaio, jarduketak garatu ahal izateko.
- Pertsona guztiek eskubideak eskura ditzaketela bermatuz.
Gizarte-zerbitzuen zorroaren garapen eraginkorra, eguneratua eta krisi honetatik eratorritako beharretara egokitua Etxebizitza duina izateko eskubidea bermatuko duten neurriak martxan jartzeko eta pertsona guztien beharretara egokituko diren etxebizitza-politikak garatzeko eskatzen dugu.
