Reportajes

Por Laura Fontalba

Esta mañana, el Sindicato Socialista de Vivienda de Euskal Herria, Argilan-ESK y Berri-Otxoak se han concentrado ante el Palacio de Justicia de Bilbao para anunciar la victoria judicial conseguida contra el Gobierno Vasco respecto a la nueva legislación de la Renta de Garantía de Ingresos (RGI).

El 24 de febrero del pasado año, se manifestaron en Bilbao y presentaron un recurso judicial en el Tribunal Superior de Justicia (TSJ) del País Vasco para exigir la nulidad de tres artículos del nuevo reglamento para la RGI, que perjudicaban a las personas solicitantes y perceptoras, e incluso atacaban a sus derechos fundamentales.

Un año después, sindicatos y plataforma han celebrado que el TSJ ha fallado a favor de su demanda y ha anulado el artículo 22 del Decreto 173/2023, que decía que algunos tipos de alojamiento, como aquellos que carecen de un título válido de propiedad, no se podrían considerar «domicilio». Ante esta restricción, el TSJ ha argumentado que el reglamento no tiene autoridad para añadir un requisito que no estaba inicialmente presente en la ley original. Es decir, ha decidido que no puede exigir un tipo de titularidad sobre la vivienda para que esta se considere domicilio, con lo que, ahora, más personas podrán acceder a la RGI.

Aunque no es una victoria completa, sí es motivo de celebración, pues los datos recopilados desde 2023 hasta 2024 han demostrado que era una restricción que estaba «expulsando del sistema» a aquellas personas que compartían vivienda. Concretamente, los datos señalan que, en enero de 2023, las unidades de convivencia (UC) que compartían vivienda y percibían la RGI eran 15118. Tras la entrada en vigor de la nueva legislación de la RGI en marzo de 2023, la cifra comenzó a disminuir hasta alcanzar las 9246 personas en diciembre de 2024. «Se ha expulsado del sistema a 5872 UC que compartían vivienda», han denunciado mientras, contentos de que la situación pueda revertirse, añadían: «Hemos conseguido pasar de la denuncia de Lanbide a provocarle un importante perjuicio en su marcha imparable para expulsar del sistema a las personas más vulnerables».

Finalmente, desde el Sindicato Socialista de Vivienda, Argilan-ESK y Berri-Otxoak han reafirmado su compromiso de «seguir luchando contra los recortes de las prestaciones para combatir la pobreza, la estigmatización y la criminalización de la gente pobre», y han hecho un llamamiento para que aquellas personas que hayan podido verse afectadas por esta problemática acudan a ellos a fin de ponerle solución.

Komunikatua:

Iazko otsailean, Argilan-ESK, Berri-Otxoak eta Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak DSBE prestazioetan gauzatzen ari ziren murrizketen aurkako kanpaina politikoa abiatu genuen. Salatu genuen, DSBEren araudi berriarekin, langile klaseko sektore zaurgarrienen pobretze- eta kriminalizazio-prozesuan sakontzen zela. Kanpaina honen baitan, otsailaren 24an, manifestazio jendetsua egin genuen Bilbon. Gainera, errekurtso judiziala aurkeztu genuen Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusian, erregelamendu berriaren 3 artikulu deuseztatzeko. Artikulu horiek funtsezko aldaketak ekarri zituzten, diru-laguntzaren eskatzaileei eta hartzaileei kalte egiten zietenak, eta, gainera, zenbait kasutan, oinarrizko eskubideen aurkakoak ziren.

Gaur, hemen bildu gara iragartzeko garaipen judiziala lortu dugula Eusko Jaurlaritzaren aurka eta, ondorioz, Justizia Auzitegi Nagusiak gure demanda judizialaren aldeko epaia eman duela; DSBEaren Erregelamenduko 173/2023 Dekretuaren 2.2 artikulua baliogabetu du. Artikulu horrek ezartzen zuenez, «ez da bizilekutzat hartuko zuzenbidean baliozko titulurik ez duen bizitoki, etxebizitza edo zuzkidura-bizitoki bat erabiltzea…«. Justizia Auzitegi Gorenaren epaiak irmo justifikatzen du deuseztatzea, eta honako hau esaten du: «Legeak ez badu mugaketa negatibo hori egin eta ez badu erregelamendua gaitu garapen edo zehaztasun horretarako, erregelamenduak ezin du ex novo sartu jabetza-titulartasunaren betekizun subjektibo bat».

Gure eragileen lanari esker, Lanbideren asmoari muga bat jartzea lortu dugu, pertsona zaurgarrienak sistematik kanporatzeko helburua zuenean. Nolanahi ere, badakigu garaipen hori, zalantzarik gabe, garaipen partziala dela, eta ez duela inola ere pobreziaren gorakadak eta kriminalizazioak ezaugarritutako tendentzia orokorra gelditzen. Hala ere, bereziki gaizki pasatzen ari den langile-klasearen zati baten bizi-baldintzak hobetzea dakar. Batez ere, emakume langileenak, etorkinenak eta gazte langileenak.

Auzitegietan errekurritu ditugun neurriak, ordea, icebergaren punta baino ez dira. Beharrezkoa da azpimarratzea Eusko Jaurlaritza gizarte-prestazioen arloan egiten ari den erreformek helburu argia dutela: langile klaseko sektore zaurgarrienak prestaziotik kanporatzea. Hori lortzeko, Lanbidek kontrol tresna berriak sortu ditu eta gero eta murriztaileagoak diren irizpideak inposatu. 19 pertsonako plantilla duen ikuskatzaileen talde bat osatu du berriki, eta Ertzaintzaren esku-hartzea gero eta orokorragoa da; hartzaileen etxebizitzetara ustekabeko bisitak egiten dituzte. Aipatzen ari garena guztiz egiazta daiteke Lanbidek egiten dituen DSBEaren hartzaileen hileko estatistiketan. Etxea edo etxebizitza partekatzen duten DSBE hartzaileen bizikidetza-unitate kopurua, 2023ko urtarrilean 15.118 izatetik, 9.246 izatera igaro da 2024ko abendurako. Etxebizitza partekatzen zuten 5.872 bizikidetza-unitate sistematik kanporatu dira.

Etxebizitza Sindikatu Sozialistatik, Argilan-ESKtik eta Berri-Otxoaketik berretsi egiten dugu pobreziaren, estigmatizazioaren, kriminalizazioaren eta prestazioen murrizketen aurka borrokatzen jarraitzeko konpromisoa, eta pertsona guztientzako kalitatezko bizi-baldintzen aldeko defentsan borrokan jarraitzera konprometitzen gara. Arazo mota horiek pairatu dituztenei dei egiten diegu eragile eta sindikatuetara jo dezaten. Eskubide ekonomiko eta politikoen murrizketen aurrean, antolakuntza eraginkorra baita.

Kriminalizazioari eta pobretzeari aurre egin!